W Warszawie jest całkiem sporo muzeów o różnorodnej tematyce. Jednak chcąc zobaczyć trochę kultury ludowej warto ruszyć się poza stolicę. Zwłaszcza, że warszawskie Państwowe Muzeum Etnograficzne delikatnie mówiąc nie zachwyca. Gdzie na Mazowszu można zobaczyć ciekawy skansen? Przygotowałem listę najlepszych miejsc.
Sierpc – Muzeum Wsi Mazowieckiej
To jedno z miejsc, które wymieniłem na liście ciekawych punktów pisząc gdzie zatrzymać się jadąc nad polskie morze. Rzeczywiście Skansem Wsi Mazowieckiej w Sierpcu znajduje się na północnym Mazowszu, około 2 godzin drogi z Warszawy. Można odwiedzić to miejsca jadąc do Gdańska lub wracając z tamtych stron. Skansen jest nieduży, dobrze oznakowany z wielkim parkingiem. Łatwo tu trafić, a zwiedzanie nie zajmuje dużo czasu – spokojnie można uwinąć się w 2-3 godziny. Jak każdy inny skansen Sierpc jest bardzo atrakcyjny zwłaszcza latem, kiedy rozkwita roślinność i otoczenie drewnianych zabudowań staje się piękniejsze. Ale ciekawie może być także wiosną. W okolicy świąt wielkanocnych można liczyć na takie atrakcje jak wystawa ogromnych wielkanocnych palm. Charakterystyczną cechą są tu domy pomalowane na niebiesko.
Muzeum Wsi Radomskiej
Ogromny skansen w którym można spędzić nawet pół dnia. Oprócz domów i budynków gospodarczych można zobaczyć tu również kuźnię, piec garncarski, kościół, dzwonnicę czy remizę strażacką. Nie mogło też zabraknąć wiatraków. Na terenie skansenu znajduje również zespół dworski. Na mnie zrobiła też wrażenie całkiem spora kolekcja maszyn rolniczych. Tutaj, inaczej niż w Sirepcu, często domy malowane są na biało a nie na niebiesko. Radom jest położony 100 km od Warszawy. To dobry cel wycieczki na jeden dzień albo przystanek w drodze do Kielc albo do Krakowa.
Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim
Mało znane miejsce, bo skansen istnieje od niedawna. Wizytę polecili nam pracownicy muzeum w Płocku. Już na pierwszy rzut oka widać, że zupełnie różni się od innych skansenów. Czemu? Bo to nie miejsce życia typowych polskich chłopów, a osadników z Niderlandów, którzy szczególnie upodobali sobie rejony nad Wisłą. Życie na terenach zalewowych to zupełnie co innego niż funkcjonowanie tam, gdzie nie ma powodzi kilka razy w roku. Z tego powodu mogą zaskoczyć chociażby ceglane podłogi czy różnice poziomów pomiędzy częścią mieszkalną domu a przylegającą częścią gospodarczą. Zwiedzanie odbywa się z przewodniczką, która w bardzo przystępny i ciekawy sposób opowiada o życiu i kulturze Menonitów mieszkających na Mazowszu. Do obejrzenia jest kilka domów, kościół i szkoła. Zwiedzanie krótkie, ale bardzo ciekawe. Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim znajduje się niecałe 25 km od Płocka i ponad 100 km od Warszawy.
Co oprócz skansenów – gdzie jeszcze szukać śladów kultury ludowej na Mazowszu?
Oprócz opisanych skansenów warto odwiedzić także inne miejsca związane z kulturą ludową. Świetnym doświadczeniem jest wizyta w Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu. Zadbano o kompleksowe podejście do tematu. Instrumenty można zobaczyć, posłuchać ich, a nawet na niektórych samemu zagrać z pomocą animatorów. Chcesz się dowiedzieć czym jest burczybas albo diabelskie skrzypce? W tym muzeum poznasz tradycje z różnych regionów Polski, nie tylko z Mazowsza. Warto jeszcze dodać, że Szydłowiec znajduje się obok Radomia, więc oba miejsca można spokojnie odwiedzić tego samego dnia.
A jeśli bardziej niż muzykę cenisz taniec i śpiew? W tej sytuacji dobrym pomysłem będzie wizyta w Centrum Folkloru Polskiego Karolin. Miejsce położone jest około 30 km od centrum Warszawy, wiec dojechać i zaparkować łatwo. Budynek muzeum to dawna siedziba zespołu pieśni i tańca „Mazowsze”. W przestronnym wnętrzu można oglądać kolekcję ludowych strojów i innych rekwizytów, poznać historię najpopularniejszego ludowego zespołu tanecznego, a także obejrzeć liczne materiały multimedialne z występami. Warto podkreślić, że nie jest to typowe muzeum etnograficzne. Nie skupia się na przekazywaniu wiedzy o rozmaitych zwyczajach, wierzeniach czy rzemiośle. Natomiast jeśli chodzi o samą prezentację strojów i tańców ocena musi być pozytywna.
