Nie wyobrażam sobie urlopu bez zwiedzania. Oczywiście cenię piękne plaże czy klimatyczne restauracje, ale tym co interesuje mnie najbardziej są monumentalne budowle i muzea. Jeśli myślisz podobnie, na pewno zainteresuje Cię lista najlepszych kierunków dla miłośników archeologii. Zwłaszcza, że wiele miejsc związanych ze starożytną historią jest dosłownie na wyciągnięcie ręki. W dorosłym życiu miałem okazję zobaczyć na własne oczy obiekty, które jako dziecko znałem z książek.
Jakie kraje warto odwiedzić, szukając śladów starożytności?
Egipt
Egipt od lat jest jednym z ulubionych kierunków turystycznych Polaków. Wiele osób wybiera ten kraj ze względu na pogodę, piękne plaże i niskie ceny. Nie można jednak zapomnieć o starożytnych zabytkach. Nie wszyscy spędzający wakacje w Egipcie decydują się na zwiedzanie, ponieważ turystyczne miejscowości dzieli duża odległość od piramid czy do Doliny Królów. Można jednak tam pojechać w ramach wycieczki fakultatywnej. Z popularnego kurortu w Hurghadzie jest ponad 450 kilometrów do Kairu i ponad 300 km do Luksoru. Warto jednak zdecydować się na taką długą podróż, jeśli choć trochę interesujesz się starożytnością. Chcąc mieć pełniejszy obraz należy wybrać dwie wycieczki:
- Kair i piramidy w Gizie
- Luksor i Dolinę Królów
Pierwszą opcję warto wybrać, jeśli koniecznie chcesz zobaczyć na żywo egipskie piramidy i Sfinksa. W programie zawsze jest uwzględniona także wizyta w Muzeum Kairskim. Tam zobaczysz ogromną kolekcję zabytków pochodzących z wykopalisk – w tym słynny skarb Tutanchamona. Tym co może rozczarować jest wejście do piramid. Jedyne co czeka w środku to ciemny, klaustrofobiczny korytarz.
Chcąc zobaczyć starożytne wnętrza z charakterystycznymi malowidłami na ścianach, lepiej jechać do Doliny Królów. Tam dobrze oświetlone, zdecydowanie bardziej przestronne wnętrza naprawdę robią wrażenie. Odwiedzić można kilka grobowców, które różnią się wielkością. W tym miejsce pochówku Tutanchamona odkryte przez słynnego Howarda Cartera. Nie ma tam wprawdzie wyposażenia grobowego, które trafiło do Kairu, ale jest za to mumia. Chcąc zobaczyć zarówno zabytki jak i ciało najbardziej znanego egipskiego władcy, trzeba jechać na dwie wycieczki.
Na tym jednak nie koniec. Jadąc do Luksoru zobaczysz także monumentalną świątynię w Karnaku oraz ogromne rzeźby nazywane potocznie Kolosa Memnona. Listę niezwykłych miejsc uzupełnia wykuta w skale Świątynia Hatszepsut w Deir el-Bahari, gdzie wykopaliska prowadzili polscy archeolodzy pod kierunkiem Andrzeja Niwińskiego.
Co wybrać? Ja bym powiedział, że jedno i drugie. Jeśli nie chcesz mieć poczucia niedosytu polecam zobaczyć w trakcie wyjazdu do Egiptu zarówno Kair jak i Luksor.
Dla najbardziej wytrwałych miłośników starożytności jest jeszcze trzecia opcja – wycieczki objazdowe. To niepowtarzalna szansa, żeby zobaczyć także położone na południu Edfu (miejsce badań prowadzonych przez Kazimierza Michałowskiego) czy kompleks świątyń w Abu Simbel.
Włochy
Zabytki z okresu rzymskiego można znaleźć w wielu europejskich krajach, jednak najciekawiej jest oczywiście w stolicy Włoch. Rzym był centrum antycznego świata, więc nikogo nie powinno dziwić, że przyciąga miliony turystów zainteresowanych starożytnością. Można tu przyjechać na weekendowy city break, żeby zobaczyć najważniejsze budowle i zabytki. Prawdziwy must have to Koloseum oraz Forum Romanum. Na mnie wielkie wrażenie zrobiła też Kolumna Trajana. Jeśli rozważasz zwiedzanie muzeów w Rzymie, najlepszym wyborem wydaje się wizyta w Muzeach Watykańskich.
Myśląc o wakacjach we Włoszech, warto uwzględnić w swoich planach także Sycylię.
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc na tej wyspie jest antyczny teatr w Taorminie umieszczony na wzgórzu ze wspaniałym widokiem na Etnę. Taormina znana już wcześniej wśród turystów z całego świata ostatnio jeszcze bardziej zyskała na popularności za sprawą emisji drugiego sezonu serialu Biały Lotos, którego akcja rozgrywa się właśnie na Sycylii.
Więcej o Taorminie przeczytasz w osobnym wpisie: Taormina – co zobaczyć, co kupić i na ile przyjechać. Praktyczny poradnik
Innym ciekawym miejscem na wschodnim wybrzeżu wyspy jest Giardini Naxos. Dziś znane przede wszystkim jako kurort z szeroką, piaszczystą plażą. Jednak tym, co mnie zainteresowało najbardziej jest miejscowy park archeologiczny. Na rozległym terenie znajdują się pawilony z ekspozycją pod dachem oraz ruiny budowli na zewnętrz. Naxos to jedna z pierwszych greckich kolonii na Sycylii, którą założono już w XVII wieku przed naszą erą – według źródeł historycznych dokładnie w roku 734 p.n.e.
Listę interesujących miejsc na Sycylii uzupełniają Syrakuzy znane z rządów tyranów oraz Agrygent słynący z tak zwanej Doliny Świątyń.
Kreta
To jedna z wielu greckich wysp, które są atrakcyjne dla turystów. Jednak tym, co odróżnia ją od innych jest obecność zabytków z okresu minojskiego. To właśnie na Krecie znajdowały się słynne pałace, których czas świetności przypadał jeszcze w epoce brązu. Najbardziej znany pałac w Knossos to wyjątkowe miejsce, które odkryłem przeglądając wielotomową encyklopedię „Sztuka Świata”. Po latach zobaczyłem na żywo ruiny, które częściowo zrekonstruował słynny brytyjski archeolog Arthur Evans. Z okresem minojskim związane są także greckie mity o Dedalu i Ikarze oraz Minotaurze.
Będąc na Krecie koniecznie trzeba wybrać się do skansenu archeologicznego w Knossos oraz muzeum w Heraklionie, gdzie zgromadzono zabytki ruchome związane z tym miejscem – fragmenty posadzki, gliniane naczynia, rzeźby.
Więcej o wycieczce do Knossos i Heraklionu w osobnym wpisie: Pałac w Knossos – największa atrakcja na Krecie
Warto pamiętać również o tym, że z Krety można wybrać się na rejs na wyspę Santorini. Sam skorzystałem z tej opcji jadąc na wakacje na Krecie z biurem Itaka.
Cypr
Cypr słynie z tego, że to gdzieś u wybrzeży tej wyspy podobno wyszła z wody mityczna bogini Afrodyta zrodzona z morskiej piany. Nie trzeba jednak odwoływać się do mitów, żeby znaleźć w tym miejscu coś atrakcyjnego. Loty z Polski odbywają się na dwa lotniska – w Pafos i w Larnace. Decydując się na Pafos łatwo zwiedzić południową część Cypru, Larnaka to dobry punkt wypadowy do zwiedzania części północnej.
Co ważne Cypr Północny to nie jest umowy termin jak na przykład północna Polska. To wydzielona część kraju pozostająca pod okupacją Turcji. Chcąc przedostać się z Cypru do Tureckiej Republiki Cypru Północnego trzeba przejść przez kontrolę graniczną. Stolica Cypru – Nikozja – jest podzielona na dwie części ponieważ leży pomiędzy Cyprem a Cyprem Północnym – mniej więcej jak Berlin Wschodni i Berlin Zachodni. Cypr podzielono w latach 80. XX wieku, co ma jak widać swoje konsekwencje do dziś.
Skupmy się jednak na starożytności. Co można zobaczyć na Cyprze? Na pewno warto odwiedzić Muzeum Cypru w Nikozji, gdzie znajduje się największa kolekcja zabytków wykopaliskowych – głównie glinianych naczyń. Muzeum Archeologiczne znajduje się również w Larnace, ale niestety nie miałem okazji być w środku – tak się złożyło, że w czasie mojego pobytu było czasowo zamknięte. Na pewno dobrym pomysłem jest wycieczka do Salaminy – to dobrze zachowane stanowisko archeologiczne, gdzie można zobaczyć rzymski teatr, ruiny świątyń, łaźni i gimnazjonu. Salamina znajduje się na terenie Tureckiej Republiki Cypru Północnego, około 10 kilometrów od Famagusty.
Innym znanym stanowiskiem archeologicznym na Cyprze jest Kurion położony niedaleko Limassol. Innym dobrze znanym miejscem, gdzie zachowały się budowle jest Pafos, a konkretnie stanowisko Nea Pafos. Tutaj podobnie jak w Egipcie w odkryciach mieli udział archeolodzy z Polski!
Rodos
Myśląc o Rodos pewnie wyobrażasz sobie Kolosa Rodyjskiego – to jeden z Siedmiu Cudów Świata podobnie jak Piramida Cheopsa. Różnica polega jednak na tym, że wielki posąg nie przetrwał do dziś. Kolosa mierzącego ponad 30 metrów wzniesiono 2300 lat temu. został jednak zniszczony przez trzęsienie ziemi mniej więcej po 50 latach. Co ciekawe dość szybko pojawił się plan, żeby go odbudować. Na drodze do realizacji tego pomysłu stanęła jednak nieprzychylna wróżba z wyroczni w Delfach.
Obecnie Kolosa w całej okazałości można zobaczyć… w kinie 9D, które znajduje się w Rodos. W Porcie Mandraki na miejscu, gdzie pierwotnie stała figura obecnie znajdują się rzeźby jelenia i łani. Te zwierzęta to symbole wyspy, podobnie jak Kolos.
Powiem szczerze, że to właśnie Kolos Rodyjski skłonił mnie do wybrania tego kierunku na wakacje. Na miejscu okazało się jednak, że wyspa oferuje znacznie więcej ciekawych atrakcji.
W mieście Rodos (które jest stolicą wyspy Rodos) jest kilka muzeów związanych ze starożytnością. Najciekawsze z nich to Muzeum Archeologiczne oraz Pałac Wielkiego Mistrza. Znajdziesz tam przede wszystkim duży zbiór glinianych naczyń, a także rzeźby z różnych okresów i piękne mozaiki.
Nie brakuje też muzeów, które są bardziej nastawione na interakcję. Świetnym miejscem jest Path od Gods – kameralna placówka, którą zwiedza się z przewodnikiem przybliżającym w bardzo przystępny sposób tajniki greckich sportów olimpijskich, starożytnych gier i zabaw oraz samej wyspy Rodos i jej historii.
Ciekawe jest również Muzeum Greckich Wynalazków. To jedna sala w której zgromadzone są zrekonstruowane urządzenia wykonane według starożytnych technik – na przykład dźwigi, pompy, instrumenty muzyczne.
Nie zapominajmy też o budowlach. W samym mieście Rodos można zobaczyć stadion na którym odbywały się zawody na cześć Heliosa, a także ruiny akropolu i niewielki teatr.
Bardziej monumentalną architekturę znajdziesz w Lindos. Tam na wysokim wzgórzu można podziwiać efektowne kolumnady i robić piękne zdjęcia w ruinach greckich świątyń.
Kiedy wyjechać zwiedzać muzea i zabytki archeologiczne?
Można powiedzieć, że mamy to szczęście, że większość miejsc związanych ze starożytnością, gdzie są dobrze zachowane zabytki znajduje się w stosunkowo ciepłych krajach na południu Europy albo w północnej Afryce. Dzięki temu pogoda rzadko kiedy jest przeszkodą, która utrudnia wyruszenie w fascynującą podróż.
Jedynym ograniczeniem może być brak ofert z biur podróży (jeśli interesuje Cię zorganizowany wyjazd) lub brak dogodnych połączeń lotniczych (jeśli chcesz zorganizować wyjazd na własną rękę). Fakt, że można pojechać zwiedzać wymienione kraje nie tylko w ścisłym sezonie wakacyjnym między lipcem a sierpniem to duże ułatwienie. Dzięki temu można zobaczyć wybrane miejsce poza sezonem, gdy jest mniej turystów, a ceny są bardziej atrakcyjne.
Dlatego do wyjazdów podchodziłem dość elastycznie. Jedynie w Egipcie i na Rodos byłem rzeczywiście w szczycie sezonu (w sierpniu). Sycylię odwiedziliśmy w kwietniu, Kretę w czerwcu, Rzym we wrześniu, a Cypr w styczniu. Szukając okazji na tani wyjazd można bez obaw wybierać terminy jesienno-zimowe. W każdym z tych miejsc opady deszczu są bardzo rzadkie. Cieplej niż w Polsce jest o każdej porze roku.
Jeśli szukasz atrakcyjnych ofert wycieczek do wyżej wymienionych destynacji zobacz ten link
Wpis powstał we współpracy z Biurem Podróży ITAKA
Wszystkie wymienione destynacje odwiedziłem w latach 2017-2023